بعد از بستن قرارداد ملک، مشاور املاک معمولاً رو به شما می‌کند و می‌گوید: «آقا/خانم کمیسیون ما فراموش نشود!» بعضی از مسن‌ترها وقتی حرف از حق کمیسیون مشاوراملاک می‌شود، ترش می‌کنند که ما از این پول‌های زور نداریم به کسی بدهیم. بعضی‌ها هم فکر می‌کنند فروشنده و مشاور املاک، دست‌به‌یکی کرده و می‌خواهند سرشان کلاه بگذارند. یک عده‌ای هم که اینطوری فکر نمی‌کنند، نمی‌دانند باید چقدر بابت حق کمیسیون املاک بپردازند. در این مقاله، به همه سوال‌های شما اعم از حق کمیسیون مشاورین املاک چیست و چطور محاسبه می‌شود، پاسخ می‌دهیم. اول از همه ببینیم آیا این مبلغ واقعاً پول زور است یا نه؟
حق کمیسیون املاک چیست؟
شما هر شغلی که داشته باشید، بابت آن حقوق دریافت می‌کنید. «مشاور املاک» هم یک نوع شغل محسوب می‌شود. همانطور که از یک مغازه‌دار انتظار نداریم کالایش را رایگان به ما دهد، از یک شخص بنگاه‌دار هم نمی‌توان انتظار داشت در قبال خدماتش (مشاوره در زمینه معامله ملک و ثبت قرارداد) از ما پول نگیرد. تا قبل از سال ۱۳۷۹ قانون، فرمول و حدود خاصی را برای محاسبه حق کمیسیون املاک در نظر نگرفته بود. به همین دلیل، مشاور املاک هر چقدر دلش می‌خواست به عنوان حق‌الزحمه، تعیین می‌کرد. ذهنیت «پول زور» هم از همانجا نشأت می‌گیرد. اما از سال ۱۳۷۹ به بعد، یک فرمول واحد در نظر گرفته شد و هر دو طرف قرارداد ملزم به پرداخت حق کمیسیون املاک شدند.
بنابر مصوبه صنف، حق کمیسیون املاک سال ۹۹ براساس نوع و ارزش ملک و شهر محل قرارداد محاسبه می‌شود. طبق فرمول محاسبه حق کمیسیون املاک در سال ۹۹، هر چقدر مبلغ قرارداد بالاتر باشد، حق کمیسیون بنگاه نیز بیشتر است.
حق کمیسیون مشاورین املاک در سال ۹۹ در موارد زیر پرداخت می‌شود:
- حق کمیسیون خرید و فروش املاک
- حق کمیسیون رهن کامل املاک
- حق کمیسیون رهن و اجاره املاک
- حق کمیسیون مشارکت در ساخت
- حق کمیسیون معاوضه ملک
- حق کمیسیون مشاوران املاک در صورت فسخ قرارداد
بیشتر بخوانید: دست به آچار برای شروع تعمیرات ساختمان
فرمول محاسبه حق کمیسیون املاک ۹۹ چیست؟
تعرفه حق کمیسیون بنگاه، هر ساله از طرف اتحادیه مشاورین املاک به بنگاه‌داران اعلام می‌شود. برای محاسبه حق کمیسیون املاک ۹۹ در هر معامله یک فرمول خاصی وجود دارد که شهر محل قرارداد نیز در آن لحاظ می‌شود. مثلاً کسی که در اهواز خانه اجاره می‌کند به‌اندازه شخصی که در تهران مستأجر است، بابت حق کمیسیون هزینه نمی‌پردازد.
تا قبل از مهرماه سال ۱۳۹۹، حق کمیسیون مشاوران املاک، دریافت هزینه نیم درصد از دو طرف معامله بود. اما طبق ابلاغ سازمان صنعت، معدن و تجارت این مبلغ به ۲۵ صدم درصد کاهش یافت. بر اساس این مصوبه، حق کمیسیون املاک سال ۹۹ در قراردادهای مختلف و نوع معامله به شرح زیر است:
۱-حق کمیسیون مبایعه نامه املاک در سال ۹۹، به میزان ۲۵ صدم ارزش ملک از هر دو طرف أخذ می‌شود.
۲- حق‌الزحمه تعیین شده برای دریافت از قراردادهای رهن/ودیعه اجاره، به میزان نیم درصد از مبلغ رهن می‌باشد.
۳- حق کمیسیون مشاورین املاک در سال ۹۹ برای اجاره ملک، یک چهارم مبلغ اجاره یک ماه خواهد بود.
۴- به منظور تمدید اجاره‌نامه، هر دو طرف ملزم به پرداخت یک دهم حق کمیسیون اجاره هستند.
۵- حق کمیسیون بنگاه در زمینه قراردادهای مشارکت از هر دو طرف، به میزان ۲ دهم درصد ارزش قرارداد، تعیین می‌شود.
۶- برای دریافت خدمات متمم و مبایعه‌نامه هزینه‌ای پرداخت نمی‌شود و رایگان خواهد بود.
بر حق کمیسیون املاک در سال ۹۹، ۹ درصد مالیات برارزش افزوده نیز درنظر گرفته می‌شود. نرخ کمیسیون املاک در شهرهای مختلف متفاوت است و مبلغ دقیق آن را باید از مشاورین املاک و اتحادیه بنگاه‌داران، جویا شوید.
کد رهگیری املاک چیست؟
پیش از پرداخت حق کمیسیون و بستن قرارداد باید مطمئن شوید که توسط بنگاه‌دار برای شما کد رهگیری املاک صادر می‌شود. طبق بخشنامه‌ای که در سال ۱۳۸۷ منتشر شد کلیه قراردادهای دستی و کاغذی فاقد اعتبار بوده و تنها زمانی یک قرارداد معتبر است که در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور ثبت شود و شما یک کد رهگیری دریافت کنید.
برای دریافت کد رهگیری املاک، شما و طرف دیگر قرارداد باید در بنگاه معاملاتی حاضر شوید و مشخصات ملک و اطلاعات فردی خود را در سامانه وارد کنید. تأیید قرارداد توسط پیامک به شما اطلاع داده می‌شود. سپس مجدداً به مشاور املاک مراجعه کرده و قرارداد خود را رسماً امضاء می‌کنید. کد رهگیری املاک، یک کد ۱۳ رقمی است که در سمت چپ برگه چهارم مبایعه نامه درج می‌شود.
هزینه کد رهگیری املاک چقدر است؟
هزینه کد رهگیری املاک برای قراردادهای اجاره ۵ هزار تومان و برای سایر معاملات ۱۰ هزار تومان می‌باشد. مشاورین املاک باید هزینه کد رهگیری را در سامانه بپردازند و دریافت هر مبلغی از دو طرف معامله به منظور هزینه کد رهگیری املاک تخلف بوده و شما باید سریعاً این موارد را به اتحادیه مشاورین املاک گزارش دهید. صحت و اعتبار قرارداد خود را می‌توانید به صورت آنلاین بررسی کنید. کافی است به سایت سامانه ثبت معاملات و مستغلات کشور وارد شده و کد رهگیری و شماره ملی خود را وارد کنید.
بیشتر بخوانید: در محاسبه متراژ آپارتمان به چه نکاتی باید توجه کرد؟
حرف آخر
دانستن معنی اصطلاحاتی مانند «حق کمیسیون مشاورین املاک» و «کد رهگیری» به شما کمک می‌کند تا معامله مطمئن‌تری داشته باشید و به‌راحتی سرتان کلاه نرود. پیش از امضای قرارداد، درباره مبلغ کمیسیون و نرخ آن حسابی جست‌وجو کنید تا بعداً شما هم مانند نسل‌های قبل فکر نکنید پولی که بابت کمیسیون پرداخت می‌کنید با پول زور فرقی ندارد.